bedreigd erfgoed

pagina in aanmaak - voorlopige versie

 

Bedreigd industrieel erfgoed

Veel industrieel erfgoed is bedreigd.
Er is in erfgoedland zelfs een nieuwe tendens.
Het aantal beschermingen (zeker van industrieel erfgoed) is tot een minimum minimorum teruggevallen, maar daarnaast komen er steeds meer pogingen om de bescherming van (vooral industriële) sites op te heffen. Zodat ze kunnen afgevoerd en gesloopt worden.
Uiteraard zijn er particuliere eigenaars die het erfgoed laten verloederen en willen kwijt spelen, soms na een 'interessant' aanbod van een bouwpromotor of omdat ze het door allerhande factoren niet meer zien zitten.
Maar vaak betreft het erfgoed in eigendom van openbare besturen, die het onderhoud gedurende jaren verwaarloosd hebben en nu niet willen opdraaien voor de daardoor ontstane restauratiekosten.

We willen op deze pagina zowel informatie over het bedreigde erfgoed samenbrengen, maar ook informatie over de procedures voor bescherming, bouw- en sloopvergunningen, en over de mogelijkheid van opheffing van een bescherming als monument.

  • Wat kun je doen om meer aandacht te vragen voor industrieel erfgoed ?
    De bevoegdheid voor bescherming en behoud van industrieel erfgoed ligt bij het Vlaamse Gewest.
    Er zijn nu (2021) in Vlaanderen 11421 monumenten beschermd, 1567 stads- of dorpsgezichten, 683 cultuurhistorische landschappen en 44 archeologische sites - geen cijfers om mee te pochen in vergelijking met de rijkdom aan erfgoed dat Vlaanderen bezit en ook in vergelijking met de cijfers uit gelijkaardige regio's.
    Wat daarbij opvalt is dat het industrieel erfgoed nog altijd geen prominente plaats krijgt, ondanks het sociaal-economisch belang daarvan voor de recente geschiedenis. Er zijn in Vlaanderen nu 1185 kerken en kapellen beschermd, tegenover slechts 180 nijverheidsgebouwen. 
    Wat kun je doen ?
    De bevoegde minister die het beleid nu bepaalt is Matthias Diependaele.
    --> Stuur hem een brief of een e-mail waarin je pleit voor meer aandacht voor en bescherming van industrieel erfgoed:
          Kabinet van de Vlaamse minister van Financiën en Begroting, Wonen en Onroerend Erfgoed, Seven - 7de verdieping, Koning Albert II-laan 7, 1210 Sint-Joost-ten-Node, kabinet.diependaele@vlaanderen.be
    --> De bevoegde administratie is het Agentschap Onroerend Erfgoed. Stuur hen een kopie van uw schrijven
          Herman Teirlinckgebouw, Havenlaan 88 bus 5, 1000 Brussel, info@onroerenderfgoed.be
    Elke brief of e-mail toont aan dat er belangstelling voor industrieel erfgoed bestaat en herinnert keer op keer dat het beleid er meer en beter moet op inzetten
  • Wat kun je doen om een pand wettelijk te laten beschermen ?
    (in voorbereiding)
     
  • Wat kun je doen om een slopingsvergunning tegen te gaan ?
    (in voorbereiding)
  1. Gewone slopingsaanvraag
    Een volledig overzicht van alle aangevraagde omgevingsvergunningen, lopende openbare onderzoeken en terinzage gelegde beslissingen zijn beschikbaar op de website van het Omgevingsloket.
    Het is belangrijk dat iedereen, ook U, regelmatig opvolgt wat er in zijn gemeente of regio op komst is, en desnoods reageert.
     
  2. Sloping  of verbouwing van een beschermd monument
    > een wettelijk beschermd monument kan en mag niet gesloopt worden voordat de bescherming opgeheven is. Zie verder voor deze procedure
    > De bevoegdheid en verantwoordelijkheid voor het verlenen van vergunningen voor panden opgenomen in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed berust bij de gemeenten.
    Voor hen is door het Agentschap Onroerend Erfgoed een richtlijn opgesteld ‘Beoordelen van sloopaanvragen van gebouwen opgenomen in de vastgestelde Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed’ (15.02.2018). We bemerken nochtans dat in veel gevallen geen rekening gehouden wordt met deze richtlijn. Bij het indienen van bezwaren is het belangrijk naar deze richtlijn te verwijzen, o.m. naar de artikels 4.2.2., 4.2.3. en 4.2.4.
     
  • wat kun je doen bij verwaarlozing van een monument ?
    Eigenaars van beschermde monumenten zijn er volgens het decreet toe gehouden om deze in goede staat te houden. Artikel 6.4.1. bepaalt duidelijk 'De zakelijkrechthouders en gebruikers van een beschermd goed behouden het in goede staat door de nodige instandhoudings-, beveiligings-, beheers-, herstellings- en onderhoudswerken'.
    Er is echter te weinig toezicht en er wordt ook te weinig opgetreden.
    Bij schrijnende gevallen kan men een klacht neerleggen bij de Inspectie Ruimtelijke Ordening en Onroerend Erfgoed.

    Maar in vele gevallen helpt dit niet, als de eigenaar overlijdt of als hij minvermogend is. Het kan dan nodig zijn dat je probeert om met een vereniging, bv via erfpacht, de verantwoordelijkheid over te nemen. Voor een aantal industriële sites bracht dat een oplossing.
     

  • Kan de bescherming van een monument opgeheven worden ?
    Hoe ? Wat kun je doen om het te verhinderen ?
    >> download onze informatietekst met adviezen
    Het valt op dat dit jaar het record inzake opheffingsprocedures gebroken werd, terwijl het aantal ingezette beschermingsprocedures het laagste is sedert de jaren 1970...
     
  • Wie kan optreden ?
    Bij openbare onderzoeken voor beschermingen en opheffing van bescherming kan iedereen, particulieren en verenigingen, een mening uiten en neerleggen
    Wanneer er echter een beroepsprocedure moet gevoerd worden dan moeten privé-personen van een belang getuigen (bv als buur zullen ze er hinder van hebben). Verenigingen met rechtspersoon (vzw's) die geschiedenis, erfgoed in hun statuten ingeschjreven hebben en die een werking over enige tijd kunnen bewijzen, kunnen ook optreden. Het is daarom altijd nuttig om een lokale vzw op te richten - zelfs voordat een probleem zich stelt - en daarmee in actie te schieten. In Nederland en veel andere landen bestaan er actieve thematische verenigingen, die in de bres springen voor dat specifieke erfgoed. Denk bv aan de Nederlandse Watertorenstichting, de Bruggenstichting, ... 
    Omdat procederen geld kost raden wij de vzw's aan om tijdig middelen voor een oorlogskas in te zamelen.
    Een interessante tekst over het procederen door verenigingen verscheen op de website van de Verenigde Verenigingen

 

Nadat een persoon of een vereniging bezwaar of beroep aangetekent heeft, gebeurt het wel vaker dat een bouwheer een beroeper probeert af te dreigen.
Iedereen heeft het recht om beroep in te stellen.Bovendien is de vergunning niet automatisch geschorst door het instellen van een beroep. De bouwheer heeft dus zelf de keuze om de werken al dan niet te starten in afwachting van een uitspraak. Hij doet dit dan wel op eigen risico. Elke bouwheer weet ook dat er een beroep kan ingesteld worden, zodat hij hier rekening mee moet houden.
Men moet zich dus niet veel zorgen maken als de bouwheer of eigenaar in de tegenaanval gaat
Het is wel altijd aangerade zich te laten bijstaan door een advocaat, aangezien procedurefouten vlug gemaakt zijn.
Zie daarover onze downloadbare documenten.

Adviezen en openbaar onderzoek...

Voorafgaand is een advies van de Vlaamse Commissie Onroerend Erfgoed (VCOE). Dat advies is steeds een sterk juridisch en inhoudelijk gemotiveerd advies, maar wordt ingeval het negatief is blijkbaar door de minister terzijde geschoven... De reacties van burgers en verenigingen zullen daarom cruciaal zijn.
Adviezen van de VCOE  over de geplande opheffingen van beschermingen vinden jullie HIER

Zowel tijdens de beschermingsprocedure als tijdens de procedure tot opheffing van een bescherming is nadien een openbaar onderzoek vereist, waarbij burgers en verenigingen hun stem kunnen laten horen.
--> Een kaart met de lopende openbare onderzoeken vind je hier
       - laat het weten wanneer je een bescherming steunt en er enthousiast over bent
       - laat je protest horen wanneer je niet akkoord gaat voor de opheffing van een bescherming

BEDREIGD :

Er zijn intussen verschillende niet-beschermde sites bedreigd, maar blijkbaar worden er geen beschermingsprocedures meer opgestart of slechts in uitzonderlijke gevallen...
Industrieel erfgoed behoort duidelijk niet tot de 'uitzonderlijke gevallen'...

 

Elk jaar loopt in Europa jaarlijks een campagne om de meest bedreigde erfgoedsites in de aandacht te plaatsen,
The 7 Most Endangered

Het is niet slecht om bedreigde sites daarvoor aan te melden.
Dit kon opnieuw tot 30 september 2023 op de website van The 7 Most Endangered
dus nu is het te laat - maar dit jaar komt er een nieuwe campagne - dossiers klaar te maken tegen september