VRT Culture Club brengt een verhaal over oude liften, Canvas twittert er over
Het Agentschap Onroerend Erfgoed retweet het bericht - en plots lijkt iedereen bezig met het behoud en het verval van oude liften.
Of hoe een oude koe uit de gracht gehaald wordt en plots begint te loeien...

Het verhaal van historische liften is al meer dan een kwarteeuw oud...

In 1990 leverde ingenieur Guy Deckers een opmerkelijk middenkatern van 16 blz ‘Liften, een levend technisch patrimonium’ in het door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Administratie voor Ruimtelijke Ordening en Leefmilieu uitgegeven tijdschrift M & L. Monumenten en Landschappen (juli-augustus 1990, 9 jg.nr.4). Guy Deckers was toen directeur van Konhef  en een expert op het vlak van historische liften

Naar aanleiding daarvan stelde organiseerde de toenmalige inspecteur industrieel erfgoed (Jo De Schepper) in 1993-1994 een overleg over de toekomst van historische liften, in samenwerking met Ingenieur Guy Deckers en Konhef, en werden in Antwerpen enkele liften als monument beschermd, nl    

• de lift in het handels-, kantoorgebouw en tentoonstellingszaal Wynen, Meir 47
• de lift in het appartementsgebouw in art-decostijl, Mechelsesteenweg 123
• de lift in Résidence La France: Jan Van Rijswijcklaan 153

Maar, de meeste oude liften voldoen niet aan de Europese richtlijnen en recente veiligheidsreglementeringen - zodat er sedert jaren een discussie loopt over hoe er kon en kan omgegaan worden met de historische liften, hoe ze kunnen aangepast worden zonder hun historisch karakter te verliezen.

Binnen de FOD Economie, KMO, Middenstand en Economie werd een commissie opgericht die deze problematiek behandelt. De FOD stelt daarover op zijn website “Omwille van de historische waarde van sommige liften kan het gebeuren dat de standaard technische veiligheidsmaatrege-len niet of moeilijk kunnen toegepast worden. Hiertoe werd een subcommissie “liften met historische waarde” van de Commissie voor de Veiligheid van de Consument opgericht. In deze subcommissie zitten vertegenwoordigers
•    van de diensten “Monumenten en Landschappen” van de gewesten,
•    van de bevoegde diensten voor de veiligheid van liften, bijgestaan door technische experts op het vlak van oudere liften.”
               
In de loop der jaren kwam de liftenproblemetiek bij herhaling ter sprake op het politieke forum en in de pers.
We geven hier even een overzicht van wat we vonden

In de Senaat kwam de problematiek reeds  in 2005 ter sprake, naar aanleiding van een vraag van Hugo Vandenberghe (CD&V) ‘Antieke liften. — Modernisering. — Erkenning als erfgoed’ gesteld aan de toenmalige Vice-eerste minister en minister van Begroting en Consumentenzaken - waarbij in het antwoord verwezen werd naar de ‘werkgroep « historisch waardevolle liften » van de Commissie voor de Veiligheid van de Consumenten’

In de zittingsperiode 2010-2011 van het Vlaams Parlement stelde volksvertegenwoordiger Dirk Van Mechelen (Opel VLD) aan Minister Bourgeois een schriftelijke vraag over de instandhouding van historisch waardevolle liften. Uit het antwoord kunnen we afleiden dat er op dat moment bij de administratie negentien beschermde historische liften bekend waren : drie individueel beschermde liften, en zestien liften die deel uitmaken van een in zijn geheel beschermd monument. We lezen in het antwoord ook “ de procedure om voor de Federale Commissie voor Historische Liften te komen is inderdaad niet gekend. Ik laat mijn administratie onderzoeken of hier verdere stappen kunnen ondernomen worden.”...
Bij het antwoord werd een overzicht beschermde liften en ook een ‘Syllabus heropwaardering van historische liften’ bijgevoegd.

Kathleen Moermans van het Agentschap Onroerend Erfgoed verzorgde samen met ingenieur Guy Deckers  tijdens WTA-studiedag “Jonge monumenten voor de huidige samenleving” op 30 september 2011 in Antwerpen een bijdrage ‘Her-opwaardering van historische liften’ waarvan de volledige tekst in syllabus van deze studiedag is beschikbaar beschikbaar is?

Ook enkele steden deden een inspanning.
In januari 2012 deed de stad Antwerpen een oproep om historische personenliften van voor 1958 te signaleren, omdat de dienst Monumentenzorg in Antwerpen het artistieke karakter van zo veel mogelijk liften, gebouwd voor 1958, wenste te behouden.
De resultaten van deze oproep zijn ons niet bekend

In 2014 organiseerde het Brussels Gewest een tentoonstelling ‘Lift Story’ om aandacht te vragen voor historische liften - waar het VRT-programma De Zevende Dag op 2 maart van dat jaar de nodige aandacht aan besteedde aan het behoud van de lift uit 1894 van het Hotel Métropole en een gesprek met Guy Deckers

In 2015 werd in Gent door gemeenteraadslid Stephanie D'Hose een vraag gesteld over het behoud van Oude en historisch waardevolle liften
. Ze kreeg een uitgebreid antwoord van Annelies Storms, Schepen van Cultuur, Toerisme en Evenementen. De stelde o.m. dat, alhoewel er een methode bestaat, de methode Kinney, die voor de risicobepaling rekening houdt met de erfgoedwaarde van de lift in verhouding tot de veiligheidseisen, de meeste externe diensten voor technische controle op de werkplaats (EDTC’s) weigeren om deze methode toe te passen. Het besluit was dan ook "Het blijft in de praktijk dus een moeilijk verhaal".
    
Vermelden we tot slot dat er in het Brussels Gewest in 2011 (?) een ‘Comité tegen de Verplichte Modernisering van Liften’ opgericht werd - met op zijn website een aantal voorbeelden van alternatieve oplossingen om bestaande liften te moderniseren

Kortom, het historisch liftenpatrimonium stond voorbije jaren uitgebreid in de aandacht.
Er bestaan rapporten, syllabussen, richtlijnen en commissies
Intussen blijken (te) veel prachtige liften toch nog altijd vogels voor de kat te zijn.