Bibliografie en literatuur

laatste update: 15 januari 2025

1 Industrieel erfgoedtoerisme

1.1 Literatuur over/voor Vlaanderen

Publicaties over industrieel toerisme in Vlaanderen zijn (nog) zeldzaam. We geven hier weer wat we vonden. klik op de link indien online beschikbaar of meer informatie.

• Els DE SCHEPPER: Een jonge kijk op het industrieel verleden. Een educatief project rond het Gents industrieel verleden voor de derde graad van het basisonderwijs vanuit het Museum voor Industriële Archeologie en Textiel (Gent, Arteveldehogeschool, bachelorproef, z.d. )
• Inge BEGHIN: De textielroute van Noord-Frankrijk naar Nederland. De mogelijkheden voor Ronse en Kortrijk (Brugge, Hoger Technisch Instituut, proefschrift aangeboden tot het behalen van get diploma van Gegradueerde van het Economisch Hoger Onderwijs, afdeling Management Toerisme en Recreatie, 1992)
• Roland DE BEULE: Ontdek ons industrieel erfgoed. 9 volledig uitgestippelde tochten langs het industriële verleden van Vlaanderen (Aartselaar, Zuidnederlandse Uitgeverij | Deltas, 2001)
• Dirk DE VILLE:  Mogelijkheden tot herbestemming van oude industriële sites binnen ‘duurzaam toerisme’ in België. Case study. De Carcoke-site te Zeebrugge. (Scriptie voorgelegd aan de Faculteit Wetenschappen, vakgroep Geografie voor het behalen van de graad van Licentiaat in de Geografie, Academiejaar 2002-2003)
• Filip EVENEPOEL:  Analyse van het industrieel toerisme in België. Gevalstudie : de open bedrijvendagen. (Diepenbeek,  UHasselt , scriptie Faculteit Toegepaste Economische Wetenschappen  - major Internationaal zakenwezen , 2006)
• Dirk  PEUMANS: Economisch-geografische analyse van het Industrieel Toerisme in Limburg (Diepenbeek,  UHasselt , scriptie Faculteit Toegepaste Economische Wetenschappen  - major Internationaal zakenwezen , 2006)
• Julie  LAMBRECHTS :  Case-studie industrieel toerisme in de stad Angers en zijn regio Pays de la Loire: Lessen voor Vlaanderen (scriptie K.U.Leuven. Faculteit Wetenschappen, (Master in in het toerisme, 2012)
• Emilie PERSIJN : Een toeristisch informatienetwerk: een toegevoegde waarde? Case study: de Europese Route van Industrieel Erfgoed. (KU Leuven. Faculteit Wetenschappen. Opleiding Master in het toerisme (nieuw programma vanaf 2014-2015), 2016

1.2 literatuur over/voor Europa

• Industrial Heritage and Agri/Rural Tourism in Europe. A samengesteld in opdracht van het Directorate-General for Internal Policies, Policy Department B Structural and Cohesion Policies, Transport and Tourism (1913, 148 p.
• Industrial heritage in Europe . Parliamentary Assembly. Committee on Culture, Science, Education and Media - Rapporteur: Ms Ismeta DERVOZ, (Doc. 13134, 15 February 2013) / Le patrimoine industriel en Europe. Assemblée parlementaire, Commission de la culture, de la science, de l'éducation et des médias Rapporteure: Mme Ismeta DERVOZ  (Doc. 13134, 15 février 2013) het rapport dat mee aan de oorsprong lag van 2015 Europees Jaar van het Industrieel en Technisch Erfgoed, samen met de goedgekeurde aanbeveling en resolutie:
• Recommendation R(90)20 of the Committee of Ministers to member states on the protection and conservation of the industrial, technical and civil engineering heritage in Europe , ook beschikbaar in het Frans Recommendation R(90)20F relative à la protection et la conservation du patrimoine technique, industriel et des ouvrages d'art en Europe(goedgekeurd door de Raad van Ministers, 13 September 1990)

1.3 Boeken

• Carlos J. PARDO ABAD: Turismo y patrimonio industrial. Madrid, Editorial Sintesis, 2008, 230 p.
• Philip Feifan XIE: Industrial Heritage Tourism . Bristol, Channel View Publications, 2015, 269 p. (Tourism and Cultural Change Book 43)

1.4 Om te downloaden

[Zie ook onze tijdschriften en gedigitaliseerde boeken en brochures]

• (-) Industrial Heritage and Agri/rural Tourism in Europe (studie gepubliceerd voor het EU Parlement, Directorate-General for Internal Policies / Policy Department Structual and Cohesion Policies / Transport and Tourism, 2013, 148 p.) - (rapport bestaat ook in het Frans en Duits)
• Joseph S. CHEN,  Deborah L. KERSTETTER & Alan R. GRAEFE:  Tourists' Reasons for Visiting Industrial Heritage Sites, in Journal of Hospitality & Leisure Marketing, Volume 8, 2001, Issue 1-2, pp. 19-31
• Jacqueline CORÁ, Vania Beatriz MERLOTTI HERÉDIA & Pedro de ALCÂNTARA BITTENCOURT CÉSAR:  Industrial Heritage as a Tourism Possibility. Research paper Universidade de Caxias do Sul
• Franck DEBOS:  Le développement du tourisme: facteur de valorisation du patrimoine industriel ? Paper of the international meeting Processus, problématiques, enjeux du patrimoine industriel. Séminaire international,  21, 22, 23 et 24 juin 2012 à  Baia-Maré (Roemenië)
• Tracey Martine FIRTH:  Tourism as a means to industrial heritage conservation: Achilles heel or saving grace?, in: Journal of Heritage Tourism, Vol. 6, 2011, 1, pp. 45-62
• Ivana GOLOB MIHIĆ & Eva MAKARUN: Policylearning guidelines on industrialheritagetourism (University ofRijeka, Centre for Industrial Heritaghe, paper s.d. of the Christa Interreg project)  
• B. GOODALL: Industrial heritage and tourism, in: Built Environment , 19(2), January 1994, pp. 93-104.     
• Gert-Jan HOSPERS :  Industrial Heritage Tourism and Regional Restructuring in the European Union, in: European Planning Studies, 10(3), April 2002, pp. 397-404.       
• Myriam JONSEN-VERBEKE: Industrial heritage: A nexus for sustainable tourism development, in: Tourism Geographies. An International Journal of Tourism Space, Place and Environment, Vol. 1, 1999, 1, pp. 70-85.
• Deborah KERSTETTER, John CONFER & Kelly BRICKER : Industrial Heritage Attractions: Types and Tourists, in: Journal of Travel & Tourism Marketing, Volume 7, 1998, Issue 2, pp. 91-104.
• A.H.J. OTGAAR & J. KLIJS:  The regional economic effects of industrial tourism development. Paper to be presented at the 50th European Congress of the Regional Science Association International,19-23 August 2010, Jönkoping (Sweden).
• Alexander H.J. OTGAAR: Industrial Tourism. Where the Public Meets the Private. Industrieel Toerisme. Waar publiek en privaat elkeer ontmoeten. (proefschrift ter verkrijging van de graad van doctor aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, 2010)
• Alexander H.J. OTGAAR, Leo van den BERG, Christian BERGER & Rachel XIANG FENG: Industrial Tourism: Opportunities for City and Enterprise [e-book, Amazon, 2010, 236 pages] (European Institute for Comparative Urban Research, Euricur Series)
• Josep Mª PRAT FORGA & Inmaculada DIAZ SORIA:  La repetición de visitas en el turismo industrial. Aplicación de un modelo de ecuaciones estructurales en el Bages y el Berguedà. Research paper
• Dietrich SOYEZ: Industrietourismus, in: Erdkunde 40(2), January 1986, pp. 105-111.

2. Herbestemmen van industrieel erfgoed

• Johan BUYTAERT, Annelies DE LAENDER, Koen DEMARSIN, Fabrieksburen: industrie in de Zennevallei, Dilbeek: Cultuurregio Pajottenland & Zennevallei, 2017
• Adriaan LINTERS: Gebruiken of verbruiken. Enkele bedenkingen bij sloop en herbestemming van gebouwen, in Vlaanderen. Jaargang 47, Tielt 1998
• lezing door Kate DICKSON (Manchester) tijdens de VVIA-studiedag over herbestemming, Brussel, 13 december 2008 :  "Finding new uses for redundant industrial buildings, and working with the community to deliver local aspirations" [pdf 56Kb]
• Eerste Hulp bij Herbestemmen. Een document in 2008 samengesteld door BOEi dat voor beginners goed in kaart brengt wat de valkuilen zijn, wat de do’s and don’ts zijn. Een soort‘Tien Geboden’ van herbestemming van industrieel erfgoed. BOEi is een Nederlandse maatschappelijke onderneming voor het restaureren en herbestemmen van erfgoed.
• Industrieel Erfgoed – Zes thema's voor hergebruik. Een brochure over herbestemming van vrijgekomen (agrarisch-)industriële complexen in het Noorden van Nederland, zoals silo's en strokarton- en steenbakkerijen. Bij herbestemming van dergelijke complexen gaat het niet zozeer om een Programma van Eisen (PvE) maar om een Programma van Mogelijkheden (PvM). De mogelijkheden van een gebouw bepalen een passend programma (DAAD-cahier, juni 2010)
• Tessa FONDS, Jolanda BOS, Jacques van DINTEREN & Adriaan LINTERS: Revitalisering met behoud van erfgoed: bezint eer ge begint. (2011). Dit artikel presenteert de belangrijkste uitkomsten van het Interregproject ‘Revitalisering Oude Industriehavens’ (ROI). In dit project wisselen acht steden uit de grensregio Vlaanderen-Nederland kennis en ervaringen uit over de revitalisering van oude havengebieden. De steden Antwerpen,Vlissingen, Gent, Tilburg, Oostende, Tilburg, Roermond en Leuven herstructureren alle een oud havengebied en ontmoeten een aantal overeenkomstige problemen, waarvan de omgang met erfgoed er één is
• Nathalie VAN ROY & Sara VERMEULEN: Eerst onderzoeken, dan herbestemmen. Een uitgave van het Vlaamse Agentschap Onroerend Erfgoed (2014), zoomt in op het herbestemmingsonderzoek, de fase die aan een herbestemming vooraf gaat. Hoe beslis je dan welke functie het meest aangewezen is? Wat is een herbestemmingsonderzoek? Welke aspecten ga je eerst onderzoeken, en welke eventueel in een latere fase? Zoek je partners of spreek je andere betrokkenen aan? Zijn er premies beschikbaar? Hoe pak je een herbestemmingsonderzoek het best aan? ... Een  handleiding die handvaten biedt om een plan meer slaagkansen te geven.
• Studie Groningse Universiteit bewijst: Herbestemming is voordelig voor de buurt. Huizenprijzen omhoog na herontwikkeling industrieel erfgoed
• de 13th Annual Meeting van het European Heritage Heads Forum, Luxemburg, 16 - 18 May 2018 was gewijd aan "Old sites and new functions: Sharing our built heritage with the next generation". Alle presentaties zijn als pdf beschikbaar op deze webpagina

3. Basiswerken en tentoonstellingscatalogi

• Adriaan LINTERS, Industriële archeologie en industrieel erfgoed in Vlaanderen, in Ons Erfdeel, Jaargang 27(1984), nr 1, pp. 345-357
• Adriaan LINTERS en Guido DESEYN: Industriële Archeologie. Het verleden van onze toekomst. Themanummer van Openbaar Kunstbezit in Vlaanderen, 27e jaargang, 1989, nr. 4
• Johan BUYTAERT, Annelies DE LAENDER, Koen DEMARSIN, Fabrieksburen: industrie in de Zennevallei, Dilbeek: Cultuurregio Pajottenland & Zennevallei, 2017
• Marie Kympers en Hilde Langeraert (ed) Plastic Fantastic? Ertsberg, Nov 2024, 192p. ISBN: 9789464984101