Herbestemming wordt meestal benaderd vanuit een economische, culturele, (kunst)historische achtergronden, of vanuit het standpunt van architecturale vormgeving. Door herbestemming geef je nieuw leven aan erfgoedgebouwen in je omgeving, en vermijd je de schok van een tabula rasa door een nieuw jasje dat zich nog niet aan het lijf aangepast heeft, door nieuwe schoenen die nog knellen.
Maar er zijn meer argumenten mogelijk.

Ondanks het feit dat oude gebouwen z.g. niet of moeilijk aangepast kunnen worden aan hedendaagse energienormen, blijkt uit tal van recente studies dat herbestemmen - zelfs zonder dat die moderne energienormen gevolgd worden - duurzamer is dan gedacht. Veel opgelegde maatregelen hebben daarenboven niet de verwachte resultaten, blijken geld weggegooid, en betekenen vaak een aantasting van de kenmerkende identiteit van het pand.
 

Herbestemming is in elk geval macro-ECOlogisch altijd voordeliger dan slopen en nieuwbouw. Vandaag gaat men er van uit dat alle materialen gebruikt in de bouwsector zo'n 25 jaar moeten meegaan. Concreet betekent zulks dat, als je 75 jaar wordt, je in je leven drie keer zou hebben moeten (ver)bouwen. Duurzaam ?

Bij het bouwen verbruikt men energie en grondstoffen. Bij slopen verbruikt men opnieuw energie en grondstoffen en produceert men afval. En bij nieuwbouw verbruikt men opnieuw energie en grondstoffen. Duurzaam ?

Het produceren van bouwmaterialen (van bakstenen tot plastic ramen) kost veel energie. Bestaande gebouwen zijn daarom te beschouwen als een vorm van energie-opslag, ze bewaren in zich nl. de energie die soms een eeuw geleden moest gebruikt worden om de bakstenen enz... te produceren.

May Casar, dir. van het ‘Centre for Sustainable Heritage’ aan het University College of Londen verwoordde zulks op 23 april 2004 in Brussel, tijdens een workshop met coördinatoren door de E.U.gefinancierde erfgoedprojecten: “When you consider that most of Europe’s historic buildings were handmade, with very little energy used in their construction, you can see them as an intensive reservoir of embodied energy capital” (...) “If we had to replace these structures today, we would have to use theenergy equivalent of some 15,000 liters of petrol to rebuild one typical 19th century residential building. Put that on a city scale, and you get an idea of what I mean”. Prof. Casar toonde eveneens aan dat historische gebouwen heelwat minder energie verbruiken bij hun onderhoud en instandhouding - gevolg van de wijze waarop zij geconcipieerd en gebouwd werden.(zie: Cultural heritage researchers make the case for increased EU support, in: CORDIS Focus, 245, 17.05.2004, pp. 4-5)

Dit argument van 'embodied energy' werd ook uitgebreid behandeld in een paper van Pere FUERTES, 'Embodied Energy Policies to Reuse Existing Buildings' (in Energy Procedia, vol. 115, June 2017, pp. 431-439) en bij M. JACKSON, Embodied energy and historic preservation: A needed reassessment (APT Bulletin,The Association for Preservation Technology International, vol. 36, 2005, 4, pp. 47-52).
Veel van deze studies gaan terug op een Amerikaans rapport dat al in 1976 verscheen, en waarin berekeningen gedaan werden voor de in bouwmaterialen opgeslagen energie bij nieuwbouw, nadat uit de census van 1967 bleek dat 9% van het Amerikaanse energieverbruik zich in de bouwsector situeerde, zie: B. M. HARMON, R. G. STEIN, B. SEPAL, D. SERBER, and C. STEIN,  Energy Use for Building Construction. Final Report or Period March 1, 1976 - December 31, 1976 (Urbana, University of Illinois at Urbana, Center for Advanced Computation, Energy Research Group - in opdracht van The U.S. Energy Research and Development Administration) .

Bekijk het argument voor herbestemming ook eens van die kant.
Kortom, "The Greenest Building is the One Already Built". Op de website thegreenestbuilding.org vind je een calculator waarbij je voor verschillende types van gebouwen ruwweg de in het gebouw opgeslagen energie kunt berekenen. Je moet dan we eerst de vierkante meters naar vierkante voet omrekenen. Alhoewel dit theoretische cijfers oplevert is het toch een boeiende oefening...
 

En er is nog meer.
Herbestemming is één van de beste oplossingen om open ruimte te sparen.

In een rapport van de vooraanstaande en gerespecteerde Britse campagne-groep SAVE Britain's Heritage, Catalylic Conversion. Revive Historic Buildings to Regenerate Communities (samengesteld in samenwerking met het Institute of Historic Building Conservation, de Architectural Heritage Fund de Association of Preservation Trusts, 1998, 24 blz) werd niet alleen gesteld dat 'the repair and re-use of historic buildings is an inherently sustainable use of resources' maar ook dat 'Re-using existing buildings reduces pressure for development on greenfield sites'.  Het belang van het wonen boven winkels, dat onze Vlaamse Overheid nu tracht te bevorderen, stond in dat rapport twintig jaar geleden al met cijfers gestaafd 'At least 500,000 homes could be created in underused spaces above shops and offices'...

 

De Yorkshire Post publiceerde onlangs nog een artikel waaruit bleek dat de1350 leegstaande of slechts marginaal gebruikte fabrieksgebouwen in de streek kunnen omgevormd worden tot 27.000 woningen en leiden tot het creëren van 150.000 jobs. Deze conclusie werd geëxtrapoleerd op basis van een haalbaarheidsstudie uitgevoerd door de 'West Yorkshire Combined Authority' voor 10 fabrieksgebouwen

Deborah Wall, hoofd-adviseur van de monumentendienst Historic England voegde aan de conclusies toe “The potential is huge, at a time when local authorities are struggling to find land,(...). Mills can provide a ready made solution. They really are what defines our region. This is about how we pool our resources and try and get Yorkshire’s mills back into operation.”

 

Bij onze geplande betonstop heb ik dit soort argumenten nog niet vaak zien verschijnen.
 

(tekst: Adriaan Linters, 07.01.2018 - draft)