Laatste gebouw van Wereldtentoonstelling 1913 binnenkort gesloopt ?

maandag, 10 augustus 2015
lokaal burgercomité 'Red het Schoolgebouw'
Het bedreigde schoolgebouw nuHistorisch beeld van het thans bedreigde schooltjeIn het Moderne Dorp van de wereldtentoonstelling staat de school rechts van de kerk en tegenover het gemeentehuis
Aanvullende informatie: 
PDF icon artikel in Bouwkroniek, 21.08.2015

In de omgeving van het Universitair Ziekenhuis te Gent staat vandaag het laatste overgebleven gebouw van de wereldtentoonstelling van 1913: een schoolgebouw uit het Moderne Dorp, dat model stond voor de vooruitgang en technische ontwikkelingen van toen. Ondanks de typische trapgeveltjes en de 6 horizontale lijnen in witte natuursteen, valt dit gebouw amper op tussen de studentenhome Home Boudewijn, een nieuwe woonwijk met enkele recente appartementsgebouwen en de twee grootwarenhuizen Aldi en Dreambaby. Zo weinig zelfs dat de Vlaamse Overheid het gebouw pas in 2013 leerde kennen.
Gelukkig werd dit schoolgebouwtje op deze plaats meer dan een eeuw goed bewaard.

Vandaag echter, twee jaar na de 100-jarige herdenking van wereldtentoonstelling van 1913, wil men het gebouw slopen. Samen met het schoolgebouw zou dus binnenkort ook een belangrijk deel van het cultureel patrimonium van de stad kunnen verdwijnen, want de school is het enige intacte gebouw dat op dit moment nog herinnert aan de wereldtentoonstelling 1913, zonder meer één van de belangrijkste momenten in de Gentse geschiedenis.

WERELDTENTOONSTELLING 1913 MAAKTE GENT TOT DE STAD VAN VANDAAG

De Exposition universelle et internationale de Gand 1913 of de Universele en internationale wereldtentoonstelling van Gent is veruit de grootste World fair die België ooit heeft gekend. De gangmakers waren private ondernemers die al snel het Gentse stadsbestuur tot grootsheid konden overtuigen. Het resultaat was dat Gent een wereldtentoonstelling heeft georganiseerd die de stad niet alleen op de wereldkaart heeft gezet, maar Gent ook haar huidige uitstraling heeft gegeven.

De Gentse binnenstad werd met het oog op de wereldtentoonstelling vooral in de jaren vlak voor de World Fair heel grondig aangepakt. Deze voorafgaande restauratie- en saneringswerken in de binnenstad bepalen in grote mate het stadsbeeld zoals we dat vandaag kennen. Zo kreeg het Belfort zijn huidige toren, werd het zwaar toegetakelde Gravensteen gerestaureerd en kreeg het Veerleplein met de Vismijn hun huidig uitzicht. Ook het Sint-Pietersstation en de Sint-Michielsbrug werden in deze periode gebouwd. Het idee van een esplanade met zicht op de toenmalige haven en de majestueuze aanpak van de gebouwen rond de Graslei vormt de kern voor de parel die Gent vandaag is.

De wereldtentoonstelling van 1913 is onmiskenbaar de belangrijkste drijfveer geweest voor het stadsbeeld van de historische binnenstad waardoor er vandaag zoveel toeristen Gent bezoeken (1913-2013.gent.be). De stad werd dit jaar zelfs in de buitenlandse pers nog geprezen in de top tien van onbekende te ontdekken parels ter wereld. Terecht! …

10 MILJOEN BEZOEKERS

Het evenement liep tot eind oktober 1913 en kreeg een nooit geziene stroom aan bezoekers over de vloer: bijna 10 miljoen mensen! Zoals bij alle eerdere wereldtentoonstellingen werd al dat oogverblindend moois vrijwel onmiddellijk na de sluiting tegen de vlakte gegooid. Zo werd toen ook de school uit het Moderne Dorp gesloopt, maar in tegenstelling tot alle andere gebouwen, gebeurde dat bij dit gebouw met een plan: de school werd terug opgebouwd en kon vanaf 1914 gedurende bijna driekwart eeuw haar functie als schoolgebouw vervullen.

LAATSTE GEBOUW

In het Moderne Dorp van de wereldtentoonstelling staat de school rechts van de kerk en tegenover het gemeentehuis. Dit schoolgebouw is het enige, laatste en volledig intacte gebouw van deze wereldtentoonstelling dat vandaag nog bestaat.

Zoals toen gepland, werd de school in 1914 verplaatst van de wereldtentoonstelling naar haar huidige locatie. Het gebouw werd volgens het originele bouwplan en met dezelfde bouwmaterialen heropgebouwd. Inmiddels staat het gebouw reeds meer dan 100 jaar op de huidige plek.

Zelfs toen de authenticiteit van het schoolgebouw nog niet uitgeklaard was, pleitten zowel de Gentse stadsdienst Monumentenzorg en Architectuur alsook het Agentschap voor Onroerend Erfgoed Vlaanderen reeds voor het behoud van dit gebouw vanwege de leeftijd en het unieke karakter ervan.  Het is onverklaarbaar dat dit historisch gebouw binnenkort gesloopt wordt, net wanneer nieuw onderzoek onmiskenbaarheeft aangetoond dat het een authentiek gebouw is van de wereldtentoonstelling uit 1913. Bovendien is het schoolgebouw na al die jaren ook nog in een opmerkelijk goede staat.

KLEUR

Herinneringen aan de wereldtentoonstelling zijn vooral bewaard gebleven in foto's. Deze beelden bestaan enkel in zwart-wit. De kleur van de bakstenen en de materialen van het gebouw geven ons echter een onvervalste kijk op de oorspronkelijke tinten. Niet alleen voor dit gebouw zelf, maar ook voor het hele Moderne Dorp van de wereldtentoonstelling. Als dit unieke gebouw verdwijnt, gaat zo ook unieke historische informatie verloren.

ERFGOED SLOPEN?

Hoewel het gebouw bijna een eeuw onder de radar is gebleven, kwam het met de herdenking van de wereldtentoonstelling in 2013 weer onder de aandacht. Toen Vlaams Agentschap voor Onroerend Erfgoed na een grondig onderzoek vaststelde dat het een restant was van de wereldtentoonstelling, plaatste zij het prompt op haar erfgoedlijst. Dit schoolgebouw behoort tot ons cultureel erfgoed. Niet alleen omdat het vandaag het enige gebouw van de wereldtentoonstelling van 1913 is dat nog overeind staat, maar vooral omdat het als laatste gebouw symbool staat voor de indrukwekkende verfraaiingswerken die de basis vormden van het huidige stadsbeeld en de uitstraling van de stad Gent.
Toch wordt dit enorm belangrijk gebouw binnenkort gesloopt en vervangen door de uitbreiding van een grootwarenhuis. Of valt er nog iets aan te doen?
Intussen is het schooltje wel opgenomen in de Vastgestelde Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed onder ref R 215678 (Belgisch staatsblad: 01/12/2014) - en is advies van het Agentschap Onroerend Erfgoed verplicht bij sloping en verbouwing.
Maar, een advies is maar een advies - en daar wordt heel vaak geen rekening mee gehouden

BRIEVEN SCHRIJVEN

Iedereen wordt opgeroepen om brieven te schrijven naar de Deputatie van de Provincie Oost-Vlaanderen (t.a.v. de Dienst Ruimtelijke Vergunningen), W. Wilsonplein 2, 9000 Gent met de uitdrukkelijke vraag de sloop van het schoolgebouw niet goed te keuren.
Wie liever op zeker speelt, kan ook de bevoegde minister vragen het gebouw te beschermen. Dat doe je door te verwijzen naar de erfgoedlijst en te schrijven naar Minister Geert Bourgeois, Martelaarsplein 19, 1000 Brussel of te mailen naar kabinet.bourgeois@vlaanderen.be.

Wie de school zelf wil bekijken, kan dit op elk moment. Het gebouw is gelegen tegenover de hoofdingang van het Universitair Ziekenhuis op de Corneel Heymanslaan te Gent, achter de winkels Strobbe en Dreambaby, links van de Aldi.  Er is ook een Facebookpagina

Wie niet op de hoogte is van het belang van de wereldtentoonstelling 1913 voor het huidige stadsbeeld van de stad Gent, neemt best eens een kijkje op de website met virtuele beelden van deze

Contactpersonen:
Evert Vandenberghe, architect (woordvoerder): 0485 947 369
Hannes De Zutter, historicus: 0472 485 343