Instituut voor Financiële Archeologie ontsluit Le Recueil Financier 1893-1975

Op donderdag 23 maart stelde VVIA-lid Guy Bertrand in de vergaderzaal van Euronext Brussel namens het Instituut voor Financiële Archeologie vzw ( IFA) de digitale versie van het
Le Recueil Financier : annuaire des valeurs cotées aux bourses de Belgique (1893 – 1975) voor.
Na een inleiding en welkom door Vincent Van Dessel (Member of the Managing Board Euronext NV, Chairman & CEO Euronext Brussels) kregen we van Guy een boeiende uiteenzetting, niet alleen over het Instituut voor Financiële Archeologie vzw, maar ook over de verschillende bronnen die een onderzoeker ter beschikking heeft om de rol van bedrijven en ondernemers sedert het begin van de 19de eeuw na te gaan, en over de uitdagingen van dat soort onderzoek.
Zijn uiteenzetting werd aangevuld door een praktisch voorbeeld. Doctoraatsonderzoeker Tobit Vandamme (afd.Geschiedenis Universiteit Gent) stelde zijn lopend onderzoek naar het imperium van Edouard Empain voor - en hoe hij gebruik kon maken van de door het IFA ontsloten bronnen. En tot slot gaf Paul Huybrechts , voormalig voorzitter van de Vlaamse Federatie van Beleggers (VFB) een scherpe analyse van de terugloop van de Brusselse beurs na zijn vroegere succes.
We lazen zopas in De Tijd (25.03.2017) dat volgens de recentste editie van de 'Global Financial Centres Index' Brussel nu is weggezakt naar de 62e plaats...
Paul Huybrechts legde de vinger op de wonde,maar toonde ook aan dat kennis van de geschiedenis en historisch inzicht kunnen bijdragen tot een herleving, tot het optimisme en de dynamiek die vanaf het einde van de 19de eeuw België op de wereldkaart zette als industrieel, economisch en financieel centrum. Zijn conclusie was vervat in een citaat van de bekende Britse historicus Eric Hobsbawn)

Brussel was vroeger een belangrijk financieel centrum en werkte als een magneet op de buitenlandse bedrijven (zoals nu London deze rol uitoefent). Zo had Brussel een quasi-monopolie op trammaatschappijen, ook buitenlandse. Onder meer Tramways de Koursk, Tramways Napolitains, Tramways de Rosario en Tramways de Tientsin werden dagelijks genoteerd op de Brusselse beurs. Daarnaast waren er veel spoorwegmaatschappijen, vennootschappen in de dienstensector (water, gas,elektriciteit,...) en tal van andere.
In het piekjaar 1929 werden meer dan 1.000 bedrijven genoteerd op de beurs van Brussel. Dikwijls met meer dan één soort aandeel, hetgeen een koersenbord van wel 1.500 noteringen veroorzaakte. Eén derde hiervan bestond uit buitenlandse bedrijven (Frankrijk, England, Nederland, Duitsland, …).

Dank zij het werk van tal van vrijwilligers, en de financiering via de drie F's (Family, Friends and Fools) slaagde het I.F.A.er in om heel het Recueil Financier (82 jaargangen, zo'n 240.000 pagina's) in te scannen, de indexeren en te ontsdluiten op o.m. namen van bedrijven en personen. Een huzarenwerk dan weer maar eens aantoont tot wat de 'non-paid professionals' in staat zijn.

Voor de periode 1893 – 1975 was er voor de Belgische financiële en ondernemerswereld slechts één allesomvattend jaarboek waarin alle beursgenoteerde bedrijven werden vermeld. Dit was “Le Recueil Financier : annuaire des valeurs cotées aux bourses de Belgique”. Dit jaarboek wordt niet ten onrechte “een onschatbare bron” voor de Belgische beurs-en economische geschiedenis genoemd. De Recueil Financier bevat enorm veel informatie over de beurskoersen, bedrijfsresultaten en de balansen. Ook de bestuurders der bedrijven worden vermeld met opsomming  van al hun mandaten. Voor elk bedrijf wordt tevens een verslag gepubliceerd over de belangrijkste gebeurtenissen tijdens  het besproken jaar (afzetmarkten, fusies, splitsingen, investeringen, …).
Le Recueil Financier was tot op heden enkel raadpleegbaar in gedrukte vorm, hetgeen doorgedreven onderzoek bijzonder tijdrovend maakte. Bijkomend nadeel was dat er op verschillende plekken wel enkele jaargangen consulteerbaar waren, doch nergens de volledige reeks.

Over IFA

Het Instituut voor Financiële Archeologie (IFA) vzw zet zich in voor het verbeteren van de kennis over en het inzicht in de economie en financiën van België en Congo in de periode van 1800 tot 1945 - en dit voor iedereen die geïnteresseerd is zonder onderscheid. De voornaamste doelgroepen zijn academici (historici, economisten), heemkundigen, genealogen, journalisten en het overige geïnteresseerde publiek.Ook industrieel-archeologen kunnen er veel informatie vinden, verklaring over het optreden van of banden van bedrijven in binnen- en buitenland

IFA’s werkzaamheden steunen op drie peilers: het bewaren, bestuderen en bekendmaken van historisch-economische informatie.
Deze informatie wordt door IFA geïnventariseerd, ontsloten, geïndexeerd en/of getransformeerd om onderzoek, publicaties en tentoonstellingen te faciliteren.

IFA zet verschillende middelen in om het doel (kennis en inzicht vergroten) te verwezenlijken: collecties en documenten van IFA,de gespecialiseerde en geïnventariseerde bibliotheek van IFA, de digitale bibliotheek van IFA en onze relationele databank voor bedrijven en personen van 1800 tot 1945.

IFA is een onafhankelijk instituut.
Dit betekent echter ook dat IFA een niet-gesubsidieerd instituut is. Al onze medewerkers zetten zich op vrijwillige basis in om de doelen van IFA te verwezenlijken. Voor IFA zijn alle gunsten waardevol, ongeacht de vorm of grootte. Samenwerkingsverbanden worden door IFA zeer waardevol geacht. Daarom staan we open voor nieuwe samenwerkingsverbanden naast onze huidige (vaste en tijdelijke) samenwerkingsverbanden met individuen en organisaties.

Missie & visie
IFA wil de toonaangevende informatieverstrekker zijn over bedrijven, aandeelhouders en bestuurders in België en Congo van 1800 tot 1945 aan academici, professionelen en geïnteresseerden.

Het belang van de geschiedenis - ook voor de financiële wereld

 

Redactionele aanvullingen: de voorstelling in de pers: